Menselijk welzijn en welvaartbeschavingen zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van voldoende energiebronnen. Het zoeken naar alternatieve brandstoffen lijkt de meest logische manier van ontwikkelen. Rekening houdend met de vage vooruitzichten van onconventionele energiebronnen, is de kwestie van een rationeel gebruik van de beschikbare natuurlijke hulpbronnen echter van bijzonder belang. Elk land wordt geconfronteerd met de noodzaak om dit probleem op te lossen.
De brandstof- en energiebalans is een van dede meest urgente problemen van de moderne wereld. De groei van de wereldbevolking en de ontwikkeling van industriële technologieën zorgen voor een snelle toename van de consumptie van mineralen. De niet-hernieuwbaarheid van natuurlijke hulpbronnen en het beperkte aanbod ervan baart zorgen. De energiebalans is de verhouding tussen de productie en het verbruik van brandstoffen als olie, kolen, gas, turf, olieschalie en brandhout.
Tijdens de 20e eeuw nam het verbruik van deze bronnen toeverhoogd met ongeveer 15 keer. Volgens berekeningen van onderzoekers heeft het totale verbruik van thermische energie in de afgelopen decennia het volume overschreden dat de mensheid gedurende de hele vorige periode van de geschiedenis heeft gebruikt. De ontwikkeling van wetenschap en technologie heeft de structuur van de balans veranderd. De industriële vooruitgang heeft geleid tot een sterke toename van de ontwikkeling van nieuwe minerale afzettingen, evenals de opkomst van onconventionele brandstoffen.
Momenteel is het aandeel olie in het totale verbruikwarmte-energie in de wereld is 40%. Een minder belangrijke rol wordt gespeeld door steenkool, die voorziet in 27% van de brandstofbehoefte van de menselijke beschaving. Het aandeel aardgas is maximaal 23%. De meest onbeduidende elementen van de energiebalans zijn zonne-, wind- en kernenergie. Hun aandeel is slechts 10% van het totale brandstofverbruik in de wereld.
De structuur van de energiebalans varieert inverschillende landen. De reden voor de heterogeniteit van het globale beeld ligt in de eigenaardigheden van de geografische ligging en het niveau van industriële ontwikkeling van staten. In de tweede helft van de 20e eeuw groeide het aandeel van olie in de energiebalans snel. Aan het einde van de eeuw veranderde de verhouding in sterk geïndustrialiseerde landen ten gunste van aardgas en steenkool.
Ongelijke verdeling van deposito'skoolwaterstoffen op de wereld dwongen veel staten om naar alternatieve manieren te zoeken om in hun behoefte aan energiebronnen te voorzien. Deze taak is beladen met bepaalde moeilijkheden. De beschikbaarheid van zonne-energie is sterk afhankelijk van de geografische locatie. Kerncentrales vormen een ernstige bedreiging voor de bevolking en het milieu. Ongevallen bij dergelijke faciliteiten leiden tot catastrofale gevolgen.
In de Russische Federatie is dat er vanwege klimatologische kenmerkende behoefte aan een hoog brandstofverbruik om in de winter warmte te leveren. Aardgas primeert in de opbouw van de energiebalans. Zijn aandeel is 55%. Olie staat op de tweede plaats. Ondanks dat Rusland een van 's werelds grootste leveranciers van "zwart goud" is, bedraagt het aandeel van dit type brandstof in de energiebalans van het land slechts 21%. Kolen staan op de derde plaats, goed voor 17% van de totale warmteproductie. Waterkrachtcentrales en kernenergie zijn niet strategisch belangrijk voor de economie van het land. Ze leveren een minimale bijdrage van niet meer dan een paar procent.
Het is de moeite waard om een geleidelijke verandering op te merkenenergiebalans in het proces van economische transformatie. In de tweede helft van de 20e eeuw speelden steenkool en olie een dominante rol. Aan het begin van het nieuwe millennium nam aardgas het voortouw. Volgens onderzoekers is de consumptie ervan in Rusland niet efficiënt genoeg. Het rendement van elektriciteitsopwekking uit aardgasturbines is ongeveer 30%. De reden voor dit lage tarief zijn verouderde apparatuur die moet worden gemoderniseerd.
De wereldenergiebalans wordt gekenmerkt doorextreme ongelijkheid in brandstofverbruik in verschillende delen van de wereld. Landen als de VS, China en Rusland zijn de leiders in het verbruik van brandstofbronnen. Ze gebruiken ongeveer 40% van de wereldwijd opgewekte energie. Het hoge brandstofverbruik valt terug in het aandeel van de landen op de noordelijke breedtegraden.
In de afgelopen eeuw is het aantalbeschikbare energiebronnen namen toe van twee naar zes. Een interessant patroon is dat op dit moment geen van allen zijn strategisch belang in de wereldeconomie heeft verloren. Lang bekende energiebronnen zijn overgegaan in de categorie van traditionele, maar blijven een belangrijke plaats innemen in de structuur van de brandstofbalans. Analytische prognoses houden geen rekening met de mogelijkheid dat ze volledig worden uitgesloten van het aantal middelen dat als basis van de economie dient. De voorspellingen hebben alleen betrekking op veranderingen in de toekomst van het aandeel traditionele energiebronnen in de consumptiestructuur. Veel analisten zijn van mening dat natuurlijke hulpbronnen als kolen en gas de komende decennia de leidende positie zullen blijven.
Sommige landen hebben besloten om voorrang te geven aanontwikkeling van kernenergie. Voorbeelden zijn onder meer Frankrijk en Japan. Ze hebben een significante verandering bereikt in de structuur van de energiebalans van hun staten. Frankrijk en Japan zijn erin geslaagd de rol van olie aanzienlijk te verminderen. De vervanging van koolwaterstoffen door kernenergie heeft een gunstig effect gehad op de milieusituatie. De aanwezigheid van kerncentrales vormde echter een potentieel gevaar, waarvan de Japanse bevolking overtuigd raakte na de ramp in Fukushima.
Geschatte uitputting van de wereldreservesenergie is vaak het onderwerp van bittere controverse. Pessimistische voorspellingen over het aanstaande begin van een wereldwijd tekort aan fossiele brandstoffen zijn gebaseerd op een onbetwistbaar feit: de niet-hernieuwbaarheid van natuurlijke hulpbronnen. Volgens deskundigen, als de huidige volumes van de olieproductie worden gehandhaafd, kunnen de reserves van "zwart goud" op de planeet binnen de komende 30-50 jaar uitgeput zijn. De situatie wordt nog verergerd door het feit dat koolwaterstofbedrijven hun winst liever investeren in projecten die zich snel terugverdienen, dan dat ze het besteden aan de financiering van exploratiewerkzaamheden.
Informatie over de aardgasreserves in de wereld geefteen reden tot optimisme. Volgens experts zouden de onderzochte afzettingen van deze energiedrager voldoende moeten zijn voor de komende 50-70 jaar. Rusland onderscheidt zich onder andere door zijn enorme aardgasreserves. Deskundigen schatten de afzettingen op het schiereiland Yamal op 100 biljoen m3.
De steenkoolreserves zijn geconcentreerd in China, de Verenigde Staten en Rusland.De wereldwijde reserves zijn 15 biljoen ton. Voor industriële doeleinden worden echter slechts bepaalde soorten cokeskolen gebruikt, die in beperkte hoeveelheden worden gewonnen.
De reserves aan fossiele brandstoffen op de wereld zijn groot, maar niet eindeloos. Toekomstige generaties zullen de definitieve oplossing voor het energieprobleem moeten vinden.
