Era proterozoiczna, która trwała około dwóch osóbmiliard lat, odegrał ważną rolę w kształtowaniu się świata, jaki znamy teraz. Ten najdłuższy okres geologiczny, który zajął prawie połowę całej historii planety, naznaczony był szeregiem epokowych wydarzeń, które cofnęły ewolucję Ziemi.
To była era proterozoiczna, która „naznaczyła”wzrost mas wody w hydrosferze do tego stopnia, że pierwsze morza zaczęły łączyć się w jeden ocean w skali planetarnej, którego poziom ostatecznie osiągnął szczyty grzbietów oceanicznych. Na tej pierwszej granicy tektoniczno-geochemicznej nastąpił gwałtowny wzrost stopnia uwodnienia oceanicznej litosfery (z powodu nadmiernego nasycenia stref szczelinowych dużymi masami słonej wody oceanicznej). Proces ten trwał około sześćset milionów lat. Odegrało to ważną rolę w późniejszym tworzeniu reliefu dna oceanu.
Aby zastąpić najstarszy etap historyczny,Archaea, nadeszła era proterozoiczna. Wraz z początkiem nowej ery klimat zaczął się znacząco zmieniać. Powierzchnia planety, która w okresie archeologicznym była prawie nagą, zimną i pozbawioną życia pustynią z częstymi zlodowaceniami, uległa znacznym zmianom bliżej środka proterozoiku (w kierunku ocieplenia).
Potem nastąpiło spore nasycenieatmosfera z tlenem, co radykalnie zmieniło kierunek ewolucyjnego rozwoju organizmów biologicznych. Naukowcy już nazwali to fatalne wydarzenie, które miało miejsce około dwa miliardy lat temu, „katastrofą tlenową”. Okres ten charakteryzuje się pojawieniem się pierwszych jednokomórkowych organizmów tlenowych (ponieważ stężenie tlenu w mieszaninie powietrza było wystarczające do zapewnienia ich żywotnej aktywności). To wtedy wymarła większość gatunków organizmów beztlenowych, dla których tlen cząsteczkowy okazał się śmiertelny. To w dużej mierze z góry wyznaczyło dalszy wektor rozwoju ewolucyjnego.
W tym gigantycznym czasiekwitły mikroorganizmy i glony. Dość intensywne procesy formowania się praktycznie wszystkich skał osadowych, które zaznaczyły się w epoce proterozoicznej, przebiegały z bezpośrednim (i bardzo aktywnym) udziałem tych form życia.
Eukarionty wyparte ze sceny ewolucyjnej„Wsteczne” prokarioty również powstały wraz z początkiem ery proterozoicznej. Nawiasem mówiąc, zwierzęta oddychające powietrzem pojawiły się na planecie w tym samym okresie historycznym. Większość gatunków fauny późnego proterozoiku była już reprezentowana przez wielokomórkowe formy eukariotyczne. Koniec tej ery można nazwać „erą meduz”, która wówczas zapanowała na planecie. W tym samym czasie pojawiły się pierścienice (przodkowie mięczaków i stawonogów).
Era proterozoiczna była wielkaczas trwania okresu historycznego, w którym rozpoczęła się niepodzielna dominacja komórki eukariotycznej. Prymitywne jednokomórkowe i kolonialne formy życia zaczęły być zastępowane przez wielokomórkowe, wysoce zorganizowane stworzenia. Życie samo w sobie stało się ważnym czynnikiem w ewolucji geologicznej. Żywe organizmy zaczęły brać aktywny udział w zmianie składu i kształtu skorupy ziemskiej, stały się podstawą jej górnej warstwy - biosfery. Fotosynteza dotarła na Ziemię, której znaczenia nie sposób przecenić. To on tak bardzo zmienił skład atmosfery, nasycając ją ogromną ilością tlenu, że stał się możliwy rozwój wyższych organizmów heterotroficznych - wysoce zorganizowanych zwierząt.
W ten sposób stworzono optymalne warunkiprzybycie najwyższej formy życia na tym świecie - osoby, której przeznaczeniem była zmiana wyglądu planety w krótkim momencie jej istnienia (zaledwie 500 tysięcy lat - jedna chwila według standardów geologicznych!) nie do poznania. A jednocześnie, aby nadać pojęciom „życie” i „ewolucja” zupełnie nowe znaczenie ...
