Gwiazdy, podobnie jak ludzie, mogą być noworodkamimłody stary. W każdej chwili niektóre gwiazdy umierają, a inne powstają. Zwykle najmłodsi z nich są jak Słońce. Są na etapie formowania się i są w rzeczywistości protogwiazdami. Astronomowie nazywają je gwiazdami T-Taurus od ich prototypu. Ze względu na swoje właściwości - na przykład jasność - protogwiazdy są zmienne, ponieważ ich istnienie nie weszło jeszcze w stabilną fazę. Wiele z nich jest otoczonych dużą ilością materii. Potężne prądy wiatrowe emanują z gwiazd typu T.
Jeśli materia spadnie na powierzchnię protogwiazdy,szybko się wypala i zamienia w ciepło. W konsekwencji temperatura protogwiazd stale rośnie. Kiedy wzrasta tak bardzo, że w centrum gwiazdy rozpoczynają się reakcje jądrowe, protogwiazda uzyskuje status zwykłej gwiazdy. Wraz z nadejściem reakcji jądrowych gwiazda zyskuje stałe źródło energii, które przez długi czas wspiera jej żywotną aktywność. To, jak długi będzie cykl życia gwiazdy we wszechświecie, zależy od jej pierwotnej wielkości. Uważa się jednak, że gwiazdy o średnicy Słońca będą miały wystarczającą ilość energii, aby wygodnie istnieć przez około 10 miliardów lat. Mimo to zdarza się również, że nawet masywniejsze gwiazdy żyją zaledwie kilka milionów lat. Wynika to z faktu, że znacznie szybciej spalają swoje paliwo.
Każda z gwiazd to kępygorący gaz. W ich głębi nieustannie zachodzi proces wytwarzania energii jądrowej. Jednak nie wszystkie gwiazdy są jak Słońce. Jedną z głównych różnic jest kolor. Gwiazdy są nie tylko żółte, ale także niebieskawe, czerwonawe.
Różnią się także takimi cechami jak połysk,jasność. To, jak jasna okazuje się gwiazda obserwowana z powierzchni Ziemi, zależy nie tylko od jej jasności, ale także od odległości od naszej planety. Biorąc pod uwagę odległość od Ziemi, gwiazdy mogą mieć bardzo różną jasność. Liczba ta waha się od jednej dziesiątej tysięcznej jasności Słońca do jasności porównywalnej z ponad milionem Słońc.
Większość gwiazd znajduje się w dolnym segmencietego spektrum, będąc przyciemnionym. Pod wieloma względami Słońce jest przeciętną, typową gwiazdą. Jednak w porównaniu do innych ma znacznie wyższą jasność. Nawet gołym okiem można zaobserwować wiele słabych gwiazd. Gwiazdy różnią się jasnością, ponieważ mają masę. Kolor, połysk i zmiana jasności w czasie zależą od ilości substancji.
Ludzie od dawna próbują prześledzić życie gwiazdjednak pierwsze próby naukowców były raczej nieśmiałe. Pierwszym osiągnięciem było zastosowanie prawa Lane'a do hipotezy skurczu grawitacyjnego Helmholtza-Kelvina. To przyniosło astronomii nowe zrozumienie: teoretycznie temperatura gwiazdy powinna rosnąć (jej prędkość jest odwrotnie proporcjonalna do promienia gwiazdy) do czasu, gdy wzrost gęstości spowolni procesy kompresji. Wtedy zużycie energii będzie większe niż jej przybycie. W tym momencie gwiazda zacznie szybko się ochładzać.
Jedna z pierwotnych hipotez cyklu życiagwiazdy zostały zasugerowane przez astronoma Normana Lockiera. Uważał, że gwiazdy powstają z materii meteorytów. Jednocześnie postanowienia jego hipotezy opierały się nie tylko na wnioskach teoretycznych dostępnych w astronomii, ale także na danych z analizy widmowej gwiazd. Lokier był przekonany, że pierwiastki chemiczne biorące udział w ewolucji ciał niebieskich składają się z cząstek elementarnych - „protoelementów”. W przeciwieństwie do współczesnych neutronów, protonów i elektronów nie mają one charakteru ogólnego, ale indywidualnego. Na przykład, według Lockyera, wodór rozkłada się na tak zwany „protowodór”; żelazo staje się „proto-żelazem”. Inni astronomowie, na przykład James Hopwood, Yakov Zeldovich, Fred Hoyle, próbowali opisać cykl życia gwiazdy.
Większe gwiazdy są najgorętszei jasne. Zwykle mają biały lub niebieskawy wygląd. Pomimo tego, że są gigantyczne, paliwo w ich wnętrzu spala się tak szybko, że są go pozbawione w ciągu zaledwie kilku milionów lat.
Małe gwiazdki, w przeciwieństwie dogigantyczny, zwykle nie taki jasny. Mają czerwony kolor, żyją wystarczająco długo - przez miliardy lat. Ale wśród jasnych gwiazd na niebie są też gwiazdy czerwone i pomarańczowe. Przykładem jest gwiazda Aldebaran - tzw. „Oko byka”, znajdująca się w konstelacji Byka; a także gwiazdę Antares w konstelacji Skorpiona. Dlaczego te fajne gwiazdy są w stanie konkurować pod względem jasności z gorącymi gwiazdami, takimi jak Syriusz?
Wynika to z faktu, że kiedyś są bardzorozszerzyły się znacznie, a ich średnica zaczęła przewyższać ogromne czerwone gwiazdy (nadolbrzymy). Ogromny obszar pozwala tym gwiazdom emitować o rząd wielkości więcej energii niż Słońce. Dzieje się tak pomimo faktu, że ich temperatury są znacznie niższe. Na przykład średnica Betelgeuse, znajdującej się w konstelacji Oriona, jest kilkaset razy większa niż średnica Słońca. A średnica zwykłych czerwonych gwiazd jest zwykle mniejsza niż jedna dziesiąta wielkości Słońca. Takie gwiazdy nazywane są karłami. Każde ciało niebieskie może przejść przez tego typu cykl życia gwiazd - ta sama gwiazda w różnych częściach swojego życia może być zarówno czerwonym olbrzymem, jak i karłem.
Z reguły luminarze lubią Słońceutrzymują swoje istnienie dzięki wodorowi w środku. Zmienia się w hel w jądrze jądrowym gwiazdy. Słońce ma ogromną ilość paliwa, ale nawet ono nie jest nieskończone - w ciągu ostatnich pięciu miliardów lat połowa jego zasobów została zużyta.
Po wyczerpaniu zapasów wewnątrz gwiazdywodór, nadchodzą poważne zmiany. Pozostały wodór zaczyna się palić nie w rdzeniu, ale na powierzchni. W tym przypadku czas życia gwiazdy coraz bardziej się kurczy. Cykl gwiazd, przynajmniej większości z nich, przechodzi do etapu czerwonego olbrzyma w tym segmencie. Rozmiar gwiazdy staje się większy, a przeciwnie, jej temperatura jest niższa. Tak pojawia się większość czerwonych olbrzymów, a także nadolbrzymy. Proces ten jest częścią ogólnej sekwencji zmian zachodzących w gwiazdach, którą naukowcy nazwali ewolucją gwiazd. Cykl życia gwiazdy obejmuje wszystkie jego etapy: ostatecznie wszystkie gwiazdy starzeją się i umierają, a czas ich istnienia jest bezpośrednio określany przez ilość paliwa. Wielkie gwiazdy kończą swoje życie ogromną, spektakularną eksplozją. Przeciwnie, skromniejsze giną, stopniowo zmniejszając się do rozmiarów białych karłów. Potem po prostu znikają.
Jak długo żyje przeciętna gwiazda?Cykl życia gwiazdy może trwać od mniej niż 1,5 miliona lat do 1 miliarda lat lub dłużej. Wszystko to, jak zostało powiedziane, zależy od jego składu i wielkości. Gwiazdy takie jak Słońce żyją od 10 do 16 miliardów lat. Bardzo jasne gwiazdy, takie jak Syriusz, mają stosunkowo krótkie życie - zaledwie kilkaset milionów lat. Diagram cyklu życia gwiazdy obejmuje następujące etapy. Ten obłok molekularny - grawitacyjne zapadanie się chmury - narodziny supernowej - ewolucja protogwiazdy - koniec fazy protogwiazdowej. Następnie następują etapy: początek fazy młodej gwiazdy - środek życia - dojrzałość - stadium czerwonego olbrzyma - mgławica planetarna - stadium białego karła. Dwie ostatnie fazy są charakterystyczne dla małych gwiazd.
Dlatego pokrótce omówiliśmy cykl życia gwiazdy.Ale co to jest mgławica planetarna? Przekształcając się z ogromnego czerwonego olbrzyma w białego karła, czasami gwiazdy zrzucają swoje zewnętrzne warstwy, a następnie rdzeń gwiazdy zostaje odsłonięty. Pod wpływem energii wyemitowanej przez gwiazdę powłoka gazu zaczyna jarzyć. Ten etap ma swoją nazwę ze względu na fakt, że świecące bąbelki gazu w tej powłoce często przypominają dyski wokół planet. Ale w rzeczywistości nie mają one nic wspólnego z planetami. Cykl życia gwiazd dla dzieci może nie obejmować wszystkich szczegółów naukowych. Można opisać tylko główne fazy ewolucji ciał niebieskich.
Astronomowie uwielbiają badać gromady gwiazd.Istnieje hipoteza, że wszyscy luminarze rodzą się w grupach, a nie pojedynczo. Ponieważ gwiazdy należące do tej samej gromady mają podobne właściwości, różnice między nimi są prawdziwe i nie wynikają z odległości od Ziemi. Jakiekolwiek zmiany są uwzględniane przez te gwiazdy, powstają w tym samym czasie i na równych warunkach. Szczególnie dużo wiedzy można zdobyć badając zależność ich właściwości od masy. Wszakże wiek gwiazd w gromadach i ich odległość od Ziemi są w przybliżeniu równe, więc różnią się tylko tym wskaźnikiem. Gromady zainteresują nie tylko zawodowych astronomów - każdy amator z przyjemnością zrobi piękne zdjęcie, podziwi ich wyjątkowo piękny widok w planetarium.
