Urbanizację w Rosji można rozpatrywać wwąskie rozumienie tego słowa jako rozrost miast i ich ludności. W szerszym ujęciu proces ten wiąże się ze wzrostem znaczenia miejskiego stylu życia w rozwoju współczesnego społeczeństwa.
Podobny proces obserwuje się w różnychhistoryczne etapy formowania się społeczeństwa ludzkiego, ale dopiero w XIX wieku nastąpiło znaczne zatłoczenie miast. W XX wieku wzrasta urbanizacja rosyjskich miast. Szczyt tego procesu przypada na okres powojenny.
Nowoczesna urbanizacja w Rosji to proces łączenia dużych miast w aglomerację.
W znaczącym sensie urbanizacja jestjest procesem holistycznym, implikującym zmianę funkcji społecznych i treści kulturowych ludności miejskiej, potrzeb, kapitału, narzędzi produkcyjnych. Najbardziej rozwinięte w kraju ekologiczne podejście do urbanizacji polega na stosowaniu zasad i sposobów zagospodarowania terenów z uwzględnieniem specyfiki środowiska przyrodniczego.
Urbanizacja w Rosji ma następujące cechy:
Urbanizacja ludności Rosji prowadzi donieunikniona deformacja struktury obszarów podmiejskich, obniżenie parametrów obszarów wiejskich. Wśród charakterystycznych cech tych procesów zwracamy uwagę na suburbanizację, która zakłada szybki rozwój terytoriów w pobliżu dużych miast. Również dzisiaj występuje ruurbanizacja, która wiąże się z wprowadzaniem norm i warunków życia miejskiego na wsi.
Poziom urbanizacji w Rosji znacznie się zmieniłod początku ubiegłego wieku. W latach 20-50 XX wieku kraj był słabo rozwiniętą potęgą. Pod względem urbanizacji był znacznie gorszy od państw europejskich.
W tym czasie odsetek ludności miejskiej wynosiłtylko 15 proc. Ale już wtedy w Rosji wyróżniano miasta milionerów: Moskwę i Petersburg. Tuła, Astrachań, Kazań, Saratów, Rostów nad Donem zostały również odnotowane wśród dużych osad, których mieszkańcy prowadzili miejski styl życia.
W tym czasie urbanizacja w Rosji była słabo rozwinięta, małe miasta były tylko formalnie uważane za centra, w rzeczywistości praktycznie nie było w nich dużego przemysłu.
Wzrost udziału mieszkańców miast na wsi był dość powolny, a do 1914 r. odsetek urbanizacji w Rosji nie przekroczył 17%.
W kolejnych dziesięcioleciach sytuacja uległa radykalnej zmianie, w wyniku czego udział ludności miejskiej wzrósł dziesięciokrotnie, mieszczanie zaczęli stanowić ponad połowę ogółu ludności.
Proces urbanizacji przebiega szczególnie szybko wRosja miała miejsce w latach trzydziestych XX wieku. Roczny wzrost ludności miejskiej w tym czasie wynosił około dziesięciu procent. Uprzemysłowienie odbywało się na wsi w przyspieszonym tempie, co przyciągało ludność do miast. W wyniku gwałtownej kolektywizacji ludzie zostali zmuszeni do opuszczenia swoich wiosek, wsi i przeprowadzki do miast.
Jako główne źródło powiększenialiczba ludności miejskiej była dokładnie ludem wiejskim. W drugiej połowie XX wieku roczny przyrost osiedli miejskich wyniósł milion osób, co stało się rekordową liczbą dla Rosji.
Przypadł na drugą połowę ubiegłego wieku.Czas ten charakteryzuje się szybkim rozwojem przemysłu w okresie powojennym. Oprócz gwałtownego wzrostu liczby mieszkańców miast, ich styl życia zaczął być rozpowszechniany i rozpowszechniany na terenach wiejskich. Osobliwością urbanizacji w Rosji w tym czasie był wzrost liczby miast z 877 do 1037. W ZSRR do 1981 r. miasta stanowiły połowę wszystkich sowieckich osiedli.
W tej chwili znaczenie intensywnegoczynniki urbanizacyjne ze względu na wewnętrzne zróżnicowanie tego procesu. Jeśli początkowo sfera urbanizacji koncentrowała się w poszczególnych miastach, to nowy poziom urbanizacji w Rosji doprowadził do jej rozprzestrzenienia się po całym kraju. Proces ten jest najważniejszą cechą społeczno-gospodarczą państwa, charakteryzującą się przezwyciężaniem różnic między wsią a miastem.
Zamiast zwartych miast zaczęły się pojawiaćna terenach zurbanizowanych, na których skoncentrowana była produkcja przemysłowa i ludność, rozmieszczenie mieszkańców odbywa się na zasadzie od centrum do obrzeży.
Jak przebiegała urbanizacja w Rosji?Rozwój procesu na tym etapie charakteryzował się spadkową tendencją liczby mieszkańców miast, nazwano go „krzyżem rosyjskim”. Niestety obecnie obserwowany jest trend spadkowy w składzie ilościowym osad miejskich.
Powód znacznego spadku liczby iUdział ludności miejskiej pod koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku był kryzysem gospodarczym. To on przyczynił się do pojawienia się naturalnego upadku Rosjan. Od kilku lat następuje odpływ migracyjny mieszkańców z miast do osiedli wiejskich.
Podobny „kryzysowy” spadek liczby mieszczan obserwowany jest obecnie na północy Federacji Rosyjskiej, ludzie mają tendencję do przenoszenia się do centralnych regionów kraju lub wyjazdów do Petersburga i Moskwy.
Regiony Moskwy i Leningradu sąnajliczniejsze aglomeracje rosyjskie. Niski odsetek ludności miejskiej występuje w regionie Kaukazu Północnego. Zjawisko to można znaleźć od razu dwa ważkie wyjaśnienia. W tym regionie panują korzystne warunki klimatyczne i przyrodnicze dla istnienia rolnictwa, dlatego region charakteryzuje się dużą gęstością zaludnienia. Oto republiki narodowe, w których urbanizacja nie jest zachęcana.
Wśród regionów Federacji Rosyjskiej o maksymalnej koncentracji mieszczan wyróżnia się obwód murmański i Okręg Autonomiczny Chanty-Mansyjski.
Trwa urbanizacja Terytorium Nadmorskiego w Rosjiraczej powoli w porównaniu z rozwojem centralnych regionów krajowych. Ponadto udział mieszkańców wsi jest tu również niski, ponieważ w regionie nie ma sprzyjających warunków do rozwoju terytoriów.
Pod sam koniec XX wieku zaczęły się pojawiaćoznaki suburbanizacji. Minimalna koncentracja mieszkańców miast (mniej niż połowa) jest charakterystyczna dla autonomii narodowych, które zawsze pozostają w tyle za procesami urbanizacyjnymi. Oprócz większości republik północnokaukaskich obejmują Ałtaj, Kałmucję, Koryak, Evenki, Buriackie Okręgi Autonomiczne.
Udział ludności miejskiej w Terytorium Krasnodarskim jest również niewielki, ponieważ istnieją idealne warunki do uprawy różnych upraw rolnych.
W Rosji wyróżnia się miasta i miasteczka.rodzaj. Mogą to być kurorty, domki letniskowe, pracownicy, w zależności od warunków ich powstania. Istnieją pewne kryteria, według których osiedla wiejskie różnią się od osiedli miejskich.
Podczas tych zmian administracyjnych, które…nastąpił w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, w naszym kraju pojawił się tak nowy podmiot jak Okręg Autonomiczny Ust-Orda Buriacki. Ciekawe, że nie posiada ani jednej osady miejskiej.
Uwzględniana jest liczba mieszkańców, którzy są zaangażowaniw rolnictwie (wskaźnik nie powinien przekraczać 15 proc. ogółu ludności). Istnieją pewne wymagania dotyczące miast i liczby mieszkańców. Aby osada otrzymała status miasta, musi być w niej zarejestrowanych co najmniej 12 tys. osób.
Część miast, w których nastąpił znaczny spadekliczba mieszkańców przez długi czas zachowała swój pierwotny status. Dopiero na początku XXI wieku rozpoczął się proces ich przekształcania w osady miejskie lub wiejskie.
W drugiej połowie ubiegłego wieku na terenie kraju powstały osady miejskie w dwóch przypadkach:
Procesy urbanizacji poruszały się zarówno w głąb, jak i wszerz.Proces ten był szczególnie wyraźny w regionach Rostów, Tiumeń, Orenburg, Karelii, terytorium Ałtaju. Zasadniczo podobne procesy zaobserwowano w autonomiach państwowych i rolniczych regionach południowych.
Ponieważ wcześniej w tych obszarach zaobserwowanozmniejszony udział ludności miejskiej, wzrost zróżnicowania regionów znalazł odzwierciedlenie w poziomie urbanizacji pod koniec XX wieku. Wśród przyczyn, które spowodowały znaczące zmiany trendów urbanizacyjnych, wyróżniamy:
W czasie kryzysu społeczno-gospodarczego zW obliczu naszego kraju ludzie szukali sposobów na przetrwanie. Mieszkańcy wioski znacznie łatwiej znosili wszystkie trudności, ponieważ mieli możliwość prowadzenia własnych działek pomocniczych.
W Rosji proces urbanizacji ma swój własnycharakterystyczne cechy. W ostatnim czasie w kraju rozwinęła się dość trudna sytuacja gospodarcza, co negatywnie wpłynęło na ten proces. Okazało się, że mieszkańcom wsi znacznie łatwiej znieść wszystkie trudy i trudy związane z podwyżką taryf za prąd, wodę, media, niż mieszkańcom miasta. Dlatego populacja w małych rosyjskich miastach stopniowo się zmniejsza, zamieniają się w osiedla miejskie.
Takie zjawiska są absolutnie nietypowe dla osiedli europejskich, dlatego słusznie można je uznać za charakterystyczne cechy naszego kraju.
Ostatnio pojawiło się kilkapozytywne zmiany związane ze wzrostem urodzeń w kraju. Prowadzi to do niewielkiego wzrostu liczby mieszkańców miast, nawet w tych regionach, w których sytuacja gospodarcza jest trudna.
Te środki wsparcia społecznego, które są zapewnianemłode matki pobudzają ich pragnienie narodzin drugiego, trzeciego dziecka. Oczywiście nie można jeszcze powiedzieć, że urbanizacja postępuje w szybkim tempie, ale sytuacja kryzysowa charakterystyczna dla końca XX wieku praktycznie się skończyła.
W ostatnim czasie nie pojawiły się nowe miasta, natomiast następuje konsolidacja istniejących osad.
