W centrum Kremla Kazańskiego, w niewielkiej odległości od niegostarożytne mury, wznosi się wieża, która swoim niezwykłym wyglądem przyciąga wzrok turystów. Ma bardzo zauważalne nachylenie, a publiczność ma wrażenie, że za chwilę będą świadkami jej miażdżącego upadku. Ale minęły minuty, lata, a nawet wieki, a wieża pozostaje nieruchoma.
Mówi o tym starożytna legenda, która zwyciężyła w 1552 rw tym roku Kazań, Iwan Groźny, chciał poślubić tatarską królową Syuyumbike - piękną wdowę po chanie Safie Girei, który zmarł na murach miasta. W przypadku odmowy zagroził, że wyrzuci gniew na wszystkich jej ludzi. Chcąc ocalić rodaków, królowa zgodziła się, ale pod warunkiem, że w ciągu 7 dni zostanie dla niej zbudowana siedmiopiętrowa wieża.
Wieża za tydzień? Bez żartów! Nie ma jednak nic do zrobienia.Król wydał rozkaz, a praca zaczęła się gotować. Jakoś udało się w wyznaczonym czasie. W końcu nie zepsujesz Iwana Wasiljewicza - cioska siekierą jest zawsze pod ręką, że tak powiem, dla większej motywacji. W pośpiechu zrobili jednak trochę hałasu, ale nie było czasu, aby go przerobić.
A potem stało się nieoczekiwane.W przeddzień ślubu babcia Cara wspięła się na sam szczyt wieży, rozłożyła swoje małe białe dłonie i zbiegła ze strasznej wysokości. Umarła, ale nie zeszła siłą z korytarza. Od tego czasu zaczęli nazywać tę wieżę „Syuyumbike” na cześć pięknej wdowy. Początkowo byli zdenerwowani, że przechyliła się na bok, ale kiedy usłyszeli o światowej sławie Krzywej Wieży w Pizie, ożyli - i tutaj, jak mówią, wcale nie gorzej. Mówią Nakosyachit, a my jesteśmy mistrzami.
Istnieje kolejna legenda o wieży Syuyumbike,i wielu uważa to za bardziej wiarygodne, choć mniej romantyczne. Zgodnie z tą wersją nie było molestowania seksualnego ze strony króla-ojca (herbata, nie Weinstein), ale wdowa po Khanie, Syuyumbike, po prostu rozkazała wznieść wieżę ku pamięci jej zmarłego męża Safy Girey.
A jej wierni zmarli nie na polu bitwy, ale tak byłozatrute przez własnych dworzan, którzy próbowali przeprowadzić zamach stanu. Tak się stało, czy inaczej - nie wiadomo, ale od tego czasu „spadająca” wieża Syuyumbike (ludzie mają tak piękną nazwę) konkuruje ze słynną Krzywą Wieżą w Pizie i jest jedną z atrakcji stolicy tatarskiej.
To legendy, ale jaka jest prawdziwa historia wieżySyuyumbike? Słysząc to pytanie, eksperci tylko wzruszają ramionami. Faktem jest, że do dziś nie zachowały się żadne historyczne dokumenty, które rzuciłyby światło na pojawienie się w Kazaniu tak niezwykłego zabytku architektury. Wszystkie z nich były kiedyś przechowywane w Moskwie i były własnością tzw. Zakonu Pałacu Kazańskiego. Ale w 1701 r. Stolicę ogarnął straszny pożar, w którym zginęły dokumenty związane z zarządzaniem Kazaniem. Jeśli chodzi o archiwa tatarskie, dotyczące okresu możliwej budowy wieży Syuyumbike, wszystkie zostały zniszczone podczas ataku na miasto przez wojska Iwana Groźnego w 1552 r.
W związku z tym pytanie, kiedy, przez kogo i kiedyW jakich okolicznościach została zbudowana wieża, pozostaje bez odpowiedzi. Nawet przybliżone randki są kontrowersyjne. Podczas trwających od wielu lat dyskusji często nazywa się je XVII i XVIII w., Ale wielu badaczy uważa, że mogło to mieć miejsce przed 1552 r., Czyli w czasie chanatu kazańskiego.
Rozpoczynając artykuł legendami o wieży Syuyumbike,będąc produktem popularnej fantazji, należy przytoczyć kilka hipotez należących do ekspertów. Autorem jednego z nich - obecnie najbardziej popularnego - jest profesor N.P. Zagoskin, który przed rewolucją wykładał na Kazańskim Uniwersytecie Cesarskim. Według jego wersji budowa wieży związana jest z imionami dwóch postaci historycznych - Tatara Khana Mohammeda Amina i wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III.
Faktem jest, że w drugiej połowie XV wiekuChanat Kazański pogrążył się w krwawej wojnie między kandydatami na tron Chana. Jeden z nich, wciąż jeszcze młody, Mohammed-Amin, ratując swoje życie, skorzystał ze schroniska udzielonego mu przez Iwana III w Moskwie. Tak się złożyło, że młody człowiek zakochał się w wielkim księciu, aw 1487 roku pomógł mu przejąć władzę.
Pamiętając książęcy dobry uczynek, chan postanowił zbudowaćmeczet, aby uwiecznić w kamieniu pokojowy sojusz zawarty za jego panowania między Kazaniem a Moskwą. W tym celu Mohammed-Amin ponownie zwrócił się do swojego dobroczyńcy z prośbą o odesłanie do jego dyspozycji włoskiego architekta Arystotelesa Fioravantiego, mieszkającego w Moskwie i znanego mu z budowy Kremlowskiej Wieży Borowickiej, która została przeprowadzona w jego pobyt w stolicy.
W ten sposób autor projektu wieży Syuyumbike mógł:Okazuje się, że jest znanym włoskim architektem, który swoimi dziełami ozdobił wiele europejskich miast lub jednym ze swoich uczniów. Hipotezę tę potwierdza fakt, że jej wygląd architektoniczny jest pod wieloma względami podobny do innych dzieł mistrza, a jeśli jest poprawna, to budowę wieży należy przypisać do końca XV wieku. Jednocześnie w XVIII wieku przebudowano górną część budynku, w związku z tym, że dawny meczet, wzniesiony przez chana Mohammeda-Amina i noszący imię Nur-Ali, został zamieniony na cerkiew prawosławną.
Jednak ten punkt widzenia jest kwestionowany przez tych, którzy:uważa, że historia wieży Syuyumbike (Kazań) rozpoczęła się półtora wieku później. Potwierdzają je dane uzyskane w wyniku wykopalisk archeologicznych prowadzonych w latach 1941-1978. Po przestudiowaniu kulturowych warstw gleby, w których pogłębiły się jej fundamenty, oraz odkrytych w tym czasie artefaktów, badacze datują budowę wieży na okres rosyjski i przypisują ją do lat 1640-1650.
W tym przypadku, co z wdową po chanie, której…wieża nosi nazwę, bo w obu przypadkach okazuje się, że nie tylko z niej nie skoczyła, ale nawet nie miała nic wspólnego z konstrukcją? Na to pytanie odpowiedzieli lingwiści. Jak się okazało, Syuyumbike wcale nie jest rzeczownikiem własnym, ale rzeczownikiem, którego pierwsza część to „syuyum” – w tłumaczeniu ze starotatarskiego oznacza „ukochana”, a druga – „rower” – tłumaczy się jako „kochanka” .
Innymi słowy, okazuje się, że wieżawzniesiony w samym sercu Chanatu Kazańskiego, ludzie nazywani „Ukochaną kochanką”. Możliwe, że na podstawie legendy o tym, jak wdowa po chanie wolała śmierć od małżeństwa z prawosławnym carem, w powszechnej świadomości jej wizerunek był wyidealizowany i przybierał cechy pewnej narodowej bohaterki. Co więcej, fantazja przypisywana jej nieziemskiej urodzie i mężności stanu. Tak więc „Ulubiona dama” jest gotowa – Syuyumbike. Jednak inne opcje nie są wykluczone. Być może w różnych epokach to imię oznaczało żony innych chana. Sugeruje się nawet, że prawdziwe kobiety nie mają z tym nic wspólnego, a jego nazwa to tylko piękna poetycka metafora.
Jeśli chodzi o charakterystyczną cechę wieży -przechylenia, w wyniku którego przy całkowitej wysokości budynku 58 m jego iglica przesunęła się od osi o 1,98 m, to przyczyną jest błąd projektu architektonicznego, wykonanego bez uwzględnienia specyfiki lokalnej gleba. Na całym świecie „spadające wieże”, a jest ich obecnie około dwudziestu, są efektem erozji gleby, która odegrała w tym przypadku szkodliwą rolę.
Jedynym znanym na całym świecie wśród nich byłtylko jeden, który jest częścią zespołu architektonicznego katedry włoskiego miasta Piza. Reszta jej sióstr, z rzadkimi wyjątkami, jest zapomniana. Ilu na przykład może odpowiedzieć na pytanie, w którym mieście znajduje się wieża Syuyumbike lub, powiedzmy, Wielka dzwonnica Ławra (Kijów)? Niemniej jednak wszystkie te budynki są unikatowymi zabytkami architektury, a w oparciu o nowoczesne technologie trwają prace nad ich zachowaniem i zabezpieczeniem przed ewentualną destrukcją.
