Przez cały czas był przestępca i jegoofiara. Ale dopiero w XX wieku prawidłowość ta ukształtowała się w jedną koncepcję, która stała się początkiem takiego przedmiotu badań, jakim jest wiktymologia. Teoria opiera się na fakcie, że każda ofiara ma pewien zestaw cech, które sprawiają, że staje się celem przestępstwa. Jednak więcej o wszystkim.
Zanim zaczniesz mówić o takim zjawisku społecznym,jako wiktymizacji, a także do określenia przyczyn jej rozwoju i wpływu na inne procesy rozwoju społeczeństwa, konieczne jest doprecyzowanie podstawowych pojęć tego terminu. Trzeba powiedzieć, że w ten problem zaangażowane są takie dziedziny wiedzy naukowej jak psychologia, socjologia, pedagogika, prawoznawstwo itp., co czyni ten temat jednym z najpilniejszych.
Wiktymizacja to proces społeczny, kiedyw którym dana osoba staje się ofiarą przestępstwa. Mówiąc najprościej, jest to wynik działań sprawcy wobec ofiary. Warto tu też zdefiniować pojęcie wiktymizacji. Odnosi się do tendencji do stania się ofiarą. Tak więc wiktymizacja i wiktymizacja są pojęciami nierozłącznymi, w których to pierwsze jest charakterystyczne dla tego drugiego. Jednocześnie może być mierzona liczbą przypadków pokrzywdzenia i sumą cech ofiar przestępstw.
Założyciel tematu takiego jak wiktymologiazostał L.V. Frankiem. Właściwie bez jego wpływu koncepcja wiktymizacji nie rozwinęłaby się. W ten sposób Frank wprowadza własną definicję tego terminu. Według niego wiktymizacja to proces stawania się ofiarą, a także jego rezultat, niezależnie od tego, czy jest to przypadek odosobniony, czy masowy.
Jednak zaraz potem na Franka spada fala krytyki. Inni badacze zwracają uwagę, że koncepcje procesu i jego rezultatu powinny być różne, a nie stanowić jedną całość.
Na dowód tego, co zostało powiedziane, warto zauważyć, że te dwa zjawiska są ze sobą nierozerwalnie związane. Każde działanie mające na celu osiągnięcie stanu ofiary ma swój logiczny wniosek.
Oznacza to, że w tym momencie, gdy osobadoszło do ataku, bez względu na wynik zdarzenia, już automatycznie uzyskuje status ofiary. W tym przypadku sam atak jest wiktymizacją w koncepcji procesu. A wynikiem jest osoba, przeciwko której popełniono przestępstwo.
Dlatego wiktymizacja to proces wpływania na jedno wydarzenie na drugie. Im więcej przestępstw ma miejsce, tym większe ryzyko stania się ich ofiarą.
Aby zrozumieć, w jakich okolicznościach zwykły człowiek pada ofiarą przestępstwa, konieczne jest przeprowadzenie szeregu badań.
Wiktymizację i jej stopień określa się, gdydostępność zbiorczych danych o liczbie wszystkich ofiar. Nie zależy to w żaden sposób od wagi przestępstwa, jego wyniku i obecności innych czynników, które sprowokowały incydent.
Ponadto dzięki studiowaniu stopniapredyspozycji do stania się ofiarą, możemy mówić o takim pojęciu jak przestępstwo. Jeśli wyciągniemy paralele między przyczyną a skutkiem tych zjawisk, wniosek nasuwa się sam. Im więcej ofiar, tym wyższy wskaźnik przestępczości, co oznacza, że ludzka destrukcja aktywnie rozwija się jako element życia społecznego społeczeństwa.
Jak każde inne zjawisko, proces stawania się ofiarą dzieli się na typy. Tak więc ze swej natury może być indywidualny lub masowy.
W pierwszym przypadku zakłada się, że szkoda została wyrządzona jednej konkretnej osobie.
W drugim przypadku mówimy o zjawisku społecznym -suma zarówno ofiar przestępstwa, jak i samych czynów krzywdzących, z zastrzeżeniem pewności miejsca i czasu, a także obecności cech jakościowych i ilościowych. Jednak takie masowe zjawisko określa się terminem „przestępstwo”.
Ponadto, w zależności od stopnia koordynacji społecznej zarówno samego przestępstwa, jak i predyspozycji podmiotu do niego, wyróżnia się następujące typy tego procesu:
1) Podstawowy. Oznacza to wyrządzenie krzywdy konkretnej osobie w momencie samego przestępstwa. Nie ma znaczenia, czy była to szkoda moralna, materialna czy fizyczna.
2) Wtórna wiktymizacja jest pośredniąpowodując uraz. Może kojarzyć się np. z najbliższym otoczeniem, gdy wszyscy członkowie jego rodziny cierpią z powodu kradzieży mienia jednej osoby. istnieją inne sposoby pośredniego wyrządzenia szkody. Wyraża się to w wieszaniu etykiet, oskarżeniach o prowokowanie nielegalnych działań, alienacji, poniżania honoru i godności oraz innych działań mających na celu desocjalizację ofiary.
3) trzeciorzędowy. Odnosi się do wpływu na ofiarę z pomocą organów ścigania lub mediów do ich własnych celów.
Czasami wyróżnia się także czwartorzęd, rozumiejąc przez to zjawisko takie jak ludobójstwo.
Ponieważ pojęcia procesu i rezultatu są od siebie nierozłączne, należy również wyjaśnić rodzaje tych ostatnich.
Wiktymizacja ma miejsce:
1) Indywidualny.Składa się z zestawu cech osobistych i wpływu sytuacji. Jest rozumiany jako predyspozycja lub już uświadomiona zdolność do stania się ofiarą w warunkach, gdy obiektywnie sytuacja pozwalała tego uniknąć.
2) luzem.To zbiór osób posiadających szereg cech, które określają ich stopień podatności na czyny przestępcze. Co więcej, każda indywidualna osoba działa jako element tego systemu.
Jednocześnie masowa wiktymizacja ma swoje własne podgatunki, w tym grupowe, przedmiotowe i przedmiotowe.
Jak wspomniano powyżej, pojęcie wiktymizacjiwiele dyscyplin jest zakłopotanych. W tym psychologia. Wielu naukowców przedstawiło swoje teorie, aby wyjaśnić, dlaczego dana osoba zamienia się w ofiarę. Rozważmy najpopularniejsze.
Według Fromma, Ericksona, Rogersa i innych., wiktymizacja jest (w psychologii) szczególnym zjawiskiem nieodłącznym dla każdej osoby ze względu na obecność destrukcyjnych cech. Jednocześnie destrukcyjna orientacja wychodzi nie tylko na zewnątrz, ale także na siebie.
Freud również przylgnął do tej koncepcji, jednak wyjaśnił, że bez konfliktu nie może być rozwoju. Właściwa jest tu również koncepcja konfrontacji dwóch instynktów: samozachowawczości i samozniszczenia.
Interesujące jest również rozumowanie Steckela. Jego zdaniem w snach człowiek manifestuje swoją nienawiść, prawdziwy stosunek do otaczającej rzeczywistości i skłonność do manifestowania pragnienia śmierci.
Z drugiej strony Horney odwołuje się do swojego rozumowania:działalność pedagogiczna. Mówi, że osobowość kształtuje się od dzieciństwa. Na manifestację nerwic i w konsekwencji trudności w funkcjonowaniu społecznym może mieć wpływ wiele czynników.
Nawiasem mówiąc, zgodnie z teoriami pedagogicznymi istnieje kilka etapów wiekowych, w których ryzyko wiktymizacji wzrasta. Jest ich 6:
1) Okres rozwoju wewnątrzmacicznego, kiedy wpływ wywierany jest przez rodziców i ich niewłaściwy sposób życia.
2) Okres przedszkolny. Ignorowanie potrzeby miłości rodziców, niezrozumienie rówieśników.
3) Okres gimnazjalny. Nadmierna opieka lub jej brak ze strony rodziców, rozwój różnych wad, odrzucenie przez nauczycieli lub rówieśników.
4) Okres dojrzewania. Pijaństwo, palenie tytoniu, narkomania, molestowanie, wpływ grup przestępczych.
5) Wczesne dojrzewanie. Niechciana ciąża, przypisywanie nieistniejących wad, alkoholizm, niepowodzenia w związkach, zastraszanie rówieśnicze.
6) Młodzież. Ubóstwo, alkoholizm, bezrobocie, niepowodzenia w związkach, niezdolność do dalszej nauki.
W ten sposób zdefiniowaliśmy, co jestwiktymizacja i wiktymizacja, pojęcie i rodzaje tego zjawiska. Obecność pewnych cech osobowości daje powód do zaklasyfikowania go do grupy ryzyka w obliczu różnych nielegalnych działań. Jedynym wyjściem z tej sytuacji jest pomoc specjalistów, mająca na celu zarówno zapobieganie temu zjawisku, jak i eliminowanie jego skutków.
