W odległych czasach, kiedy dołączył KrymRosja, obecna diecezja odeska, nosiła nazwę Jekaterynosław i Chersoń-Tauryd. W 1837 r. Ten rozległy obszar został podzielony na dwa regiony, z których jeden obejmował miasto Odessa. Diecezja stała się znana jako Chersoń-Odessa.
W 1991 roku, kiedy Cherson ocielił siępowstała niezależna diecezja, diecezja Odessa i Izmail. Jedną z postaci historycznych jest metropolita Gabriel, który jako jeden z pierwszych poświęcił fundamenty Odessy i wziąwszy trzy kamienie, położył je na fundamencie trzech kościołów w mieście. Dzięki jego staraniom w południowej Palmyrze powstał klasztor, który otwarto po śmierci biskupa.
W 1838 r. Dzięki pomocy innejarcybiskup w mieście otworzył seminarium. Na całym terytorium Noworosyjska stała się liderem wśród podobnych instytucji. Diecezja Odessa jest bogata nie tylko w świątynie i klasztory. Taka osoba jak św. Innocenty (Borysów), zwana rosyjskim chryzostomem, wyróżnia się na tle historii regionu. Święty Innocenty musiał służyć w najtrudniejszym momencie dla Odessy. Trwała wojna krymska z lat 1853-1857. Miasto było dwukrotnie zagrożone całkowitym zniszczeniem, ale wspólna modlitwa przed Ikoną Matki Bożej Kaspersky, zorganizowana przez Ojca Innocentego, uratowała miasto i jego mieszkańców przed nieuchronną śmiercią.
Sto lat temu, w 1917 r., W Rosji, na Ukrainiei inne miejsca, ciężkie czasy nadeszły, gdy wróg zaatakował kościoły, duchowieństwo i klasztory. Eparchia Odessy nie przeszła tego losu. W 1919 r. Seminarium zostało zamknięte, metropolita Odessa i Cherson zostali zmuszeni do opuszczenia ojczyzny. Diecezja prawosławna została przejęta przez schizmatyckich renowatorów.
Tylko mały kościół portowy konsekrowany wcześć św. Mikołaja, pozostał wierny patriarchie Tichonowi. Służył jako wspaniały pasterz, lampa wiary i pobożności Jonasza Atamana. Dzięki niemu prawosławie zachowało się w Odessie. Renowacjoniści utrzymywali się do 1944 r. I dopiero po wyzwoleniu miasta od najeźdźców diecezja w Odessie ponownie podjęła prawdziwą służbę dla Pana.
W latach radzieckiego ateizmu diecezja Odessa byłamiejsce spoczynku patriarchy Moskwy. Następnie służył tam abp Nikon, który odrestaurował i odnowił większość kościołów miasta i ożywił klasztor. Ponieważ Odessa służyła jako letnia rezydencja patriarchy, stale gromadzili się tutaj przywódcy rosyjskiego Kościoła prawosławnego. Władze radzieckie zostały zmuszone do lojalności wobec diecezji odeskiej. Było to dla niej trudne w latach prześladowań Chruszczowa, nawet w Odessie zamykali kościoły i klasztory. Metropolita był wówczas o. Borisem (Vic), który w cudowny sposób zdołał zachować katedrę Wniebowzięcia Najświętszej i Seminarium Teologiczne.
Jednak ataki na prawosławie nie ustały iWraz z upadkiem ZSRR metropolita Filaret rozpoczął schizmatycki ruch przeciwko kościołom. Udało mu się wywrzeć presję na duchowieństwo Ukrainy i doprowadzić część z nich do schizmy. Wraz z przybyciem metropolity Agafangela do Odessy życie kościoła zaczęło się poprawiać i ożywić. Dziś kościoły diecezji odeskiej są ozdobą i duchowym centrum miasta.
