Praca Adama Smitha miała ogromny wpływ na klasyczną teorię ekonomiczną. Przede wszystkim zasługą autora był rodzaj jasnego systemu, który nadał strukturze ekonomicznej społeczeństwa.
Наибольшую популярность идеи Адама Смита nabyte w Europie podczas tworzenia i rozwoju stosunków kapitalistycznych. Interesy klasy burżuazji polegały na przyznaniu jej pełnej wolności gospodarczej, w tym ukierunkowanej na kupowanie i sprzedawanie ziemi, zatrudnianie pracowników, wykorzystywanie kapitału itp. Idea wolności gospodarczej w praktyce niewątpliwie była postępowym momentem w rozwoju społeczeństwa, ponieważ ograniczała arbitralność monarchów i dało wielkie możliwości rozwoju sił wytwórczych w systemie gospodarczym.
Filozoficzne podstawy, na których oparto teorięAdama Smitha dotyczyły przede wszystkim systemu otrzymywania i podziału zysków, norm społeczno-etycznych działalności gospodarczej, roli państwa w regulowaniu procesów gospodarczych, a także roli poszczególnych podmiotów (grup podmiotów).
Z perspektywy Adama Smitha państwo powinnopełnią funkcję tzw. "Stróż nocny". Nie powinien ustanawiać i regulować procesów gospodarczych, jego głównym zadaniem jest wykonywanie w społeczeństwie funkcji sądowniczej, konstytucyjnej, a także ochronnej. Tym samym rola rządu w gospodarce, z punktu widzenia Smitha, powinna zostać zminimalizowana.
Jeśli chodzi o rolę jednostki, poniżejprzejdźmy do idei „ekonomicznego człowieka”. „Studium o naturze i przyczynach bogactwa narodów” Smitha charakteryzuje jednostkę w procesie gospodarczym jako osobę o orientacji egoistycznej, kierującej się w swoich działaniach względami korzyści osobistych. Działania „ekonomicznego człowieka” opierają się na zasadzie równoważnej rekompensaty. Zasada ta tworzy system wymiany ekonomicznej, która jest podstawą gospodarki rynkowej naturalnej dla życia człowieka.
Oprócz państwa i osób fizycznych,procesy gospodarcze w społeczeństwie są regulowane przez określone prawa ekonomiczne. Adam Smith nazywa ich „niewidzialną ręką”. Działanie takich praw nie zależy od woli i świadomości społeczeństwa. Jednak w tym przypadku zarządzanie procesami gospodarczymi odbywa się o rząd wielkości wyżej niż zarządzanie na szczeblu państwowym. Z kolei każda jednostka, kierując się własną korzyścią, może przynieść społeczeństwu znacznie więcej korzyści, niż gdyby początkowo była zorientowana na dobro społeczeństwa.
„Badania natury i przyczyn bogactwanarody "Adam Smith jako podstawę bogactwa wyróżnia liczbę pracujących w państwie i wydajność pracy tych podmiotów. Z kolei źródło bogactwa jest określane przez roczną pracę każdego narodu, ludzi, w oparciu o jego roczne zużycie.
Podział pracy jest niezbędnystan wydajności pracy. Dzięki niej w procesie pracy poprawiane są umiejętności pracy dla danej operacji. To z kolei determinuje oszczędność czasu wymaganą przy przenoszeniu pracowników z jednej operacji do drugiej. Podział pracy na poziomie mikro i makro, zgodnie z definicją zawartą w opracowaniu Smitha o naturze i przyczynach bogactwa narodów, ma inne pochodzenie. W procesie pracy manufaktury o specjalizacji pracowników decyduje kierownik, zaś wspomniana „niewidzialna ręka” funkcjonuje w gospodarce narodowej.
Dolna granica wynagrodzenia pracownika musiokreśla się kosztem minimalnych środków niezbędnych do życia pracownika i jego rodziny. Istnieje również wpływ materialnego i kulturowego poziomu rozwoju państwa. Ponadto wysokość wynagrodzeń zależy od takich cech ekonomicznych, jak popyt i podaż pracy na rynku pracy. Adam Smith był aktywnym zwolennikiem wysokiego poziomu płac, co powinno poprawiać pozycję niższych warstw ludzkich, motywując robotnika materialnego do zwiększania jego produktywności.
Smith podaje dwojaką definicję tego pojęciaprzybył. Z jednej strony jest to nagroda za działania przedsiębiorcy; z drugiej strony pewna ilość pracy nie zapłacona robotnikowi przez kapitalistę. W tym przypadku zysk zależy od wielkości zaangażowanego kapitału i nie jest powiązany z ilością wydanej pracy i jej złożonością w procesie zarządzania przedsiębiorstwem.
Stąd „Badania natury i przyczynbogactwo narodów ”Adam Smith ukształtował szczególną koncepcję społeczeństwa ludzkiego jako gigantycznego mechanizmu (maszyny), którego prawidłowe i skoordynowane ruchy powinny, w idealnej sytuacji, przynieść efektywny skutek dla całego społeczeństwa.
Następnie pomysł Smitha, że do uzyskaniazysk, który każdy musi osiągnąć z własnych interesów, obalił amerykański matematyk John Nash. Z jego punktu widzenia zdarzają się sytuacje, w których występuje „wada” (kwota ujemna lub wzajemnie korzystna relacja). Jednocześnie Nash zwraca uwagę na to, że takie zachowanie podmiotów gospodarczych spełnia normy kulturowe (odrzucenie przemocy, zdrady i oszustwa). Atmosfera zaufania między aktorami była postrzegana przez Nasha jako warunek wstępny ekonomicznego dobrobytu społeczeństwa.
