Społeczeństwo, w którym żyjemy, generuje wielepytania o sens życia, o przyczyny pojawienia się pewnych relacji i zjawisk życia publicznego. Socjologia jako nauka o społeczeństwie, prawa jego rozwoju, stosunki społeczne i instytucje społeczne gromadzą myśli i idee filozofów, polityków, nauczycieli, przyrodników, pisarzy i przedstawicieli innych dziedzin wiedzy naukowej.
Socjologia jako nauka różni się od innychnauki społeczne poprzez zastosowanie metod naukowych do badania społeczeństwa, znaczące praktyczne zastosowanie badań socjologicznych w funkcjonowaniu społeczeństwa.
W Rosji bezpośrednio teorie socjologicznezaczął powstawać od połowy XIX wieku. Socjologia jako nauka kształtuje się w różnych kierunkach, które tworzą szkoły naukowe. Analizując historię społeczeństwa, jego strukturę, specyfikę rozwoju relacji społecznych, socjologowie wybierają różne ogólne podejścia naukowe: demograficzne, psychologiczne, grupowe, kulturowe i inne.
Należy zauważyć, że w całym tekścieokres rozwoju rosyjskiej socjologii, na kształtowanie się pojęć i teorii socjologicznych duży wpływ wywarły prace zachodnich socjologów. Należą do nich założyciel socjologii, O. Comt, który zaproponował termin „socjologia”, pojęcie „systemu”, uzasadniając etapy rozwoju historycznego. Nie mniej wpływowe dla rosyjskiej socjologii były pomysły E. Durkheim, M. Weber. A dzieła Karola Marksa stały się fundamentem politycznej ideologii Rosji na przestrzeni prawie siedmiu lat historycznych. Możemy jednak mówić o wzajemnym wpływie socjologii wewnętrznej i zachodniej. Rosyjscy socjologowie N.Ya. Danilevsky, N.K. Michajłowski, P.L. Ławrow, V.I. Lenin, G.V. Plechanow, P.A. Sorokin znacząco przyczynił się do rozwoju światowej myśli socjologicznej.
Wśród najczęstszych obszarów rozwojusocjologia wyróżnia filozofię społeczną. Opiera się na poszukiwaniu uniwersalnych praw rozwoju społeczeństwa. Główną ideą, do której zwracali się przedstawiciele różnych nurtów w tym kierunku (O. Spengler, A. Toynbee, N. Danilevsky, P. Sorokin), jest idea kulturowych i historycznych typów społeczeństwa, które są oparte na kulturach różnych ludów (np. Kultura egipska, babilońska, grecko-rzymska, majów, rosyjsko-syberyjska, słowiańska, żydowska i inne). Niektórzy socjologowie sugerują niemożność długotrwałego współistnienia różnych kultur, która powinna rozwijać się indywidualną drogą.
Inny kierunek rozwoju socjologii - marksizm- łączone teorie konfliktologiczne oparte na walce ekonomicznej, konfrontacji ideologicznej różnych grup społecznych. Marksizm w interpretacji W.I. Lenina i jego zwolenników odegrał decydującą rolę w historycznym rozwoju Rosji.
Neomarksizm pojawił się w zachodniej socjologii(Niemcy, lata 30. XX wieku). Z idei alienacji człowieka, zaprzeczenia ideologii, neomarksizm we współczesnej socjologii głosi ideę niemożności wyeliminowania konfliktów między grupami społecznymi: walki o władzę, o duchowe przywództwo, rywalizację w redystrybucji dochodów, które są głównymi przyczynami rozwoju społeczeństwa.
Współczesna socjologia jako nauka jest aktywnapowstaje w ramach nurtu technokratycznego, dość popularnego w zachodnich i krajowych kręgach socjologicznych. Jednym z trendów jest globalizacja współczesnej socjologii. Wyraźne rozróżnienie między europejską a amerykańską linią rozwoju nauk socjologicznych, które ujawniło się w połowie XX wieku, zostaje dziś zatarte. Wspólne problemy ludzkie zmuszają socjologów do połączenia sił. Z drugiej strony jest oczywiste, że zarówno ewolucyjne, jak i konfliktologiczne zasady rozwoju społeczeństwa mają miejsce w historii. Dlatego integracja różnych teorii socjologicznych staje się obiektywną koniecznością w rozwoju socjologii. Nie ulega wątpliwości, że znaczenie socjologii dla rozwoju współczesnego społeczeństwa jest ogromne. Wpływa na kształtowanie się opinii publicznej, podejmowanie decyzji politycznych.
W strukturze współczesnej socjologii aktywnie rozwijają się różne gałęzie wiedzy socjologicznej: socjologia młodzieży, socjologia organizacji, socjologia wiedzy, socjologia religii i inne.
