Spartakov ustanak dogodio se u Italiji 73-71.ПРЕ НОВЕ ЕРЕ. Pobuna robova počela je u Kapui zaverom gladijatora Batiatove škole. Oko 70 zaverenika predvođenih Spartakom pobeglo je na Vezuv. Učvršćeni tamo, odbegli robovi su počeli da pljačkaju bogata imanja Kampanije. Odred se brzo popunio odbeglim robovima i ubrzo je brojao oko 10 hiljada ljudi. Trihiljaditi, a potom i desethiljaditi odredi Rimljana usmereni protiv njih su poraženi od pobunjenika.
Iz Kampanije se ustanak brzo proširio na jugoblasti – Lukanija, Apulija i Brutije. Spartakova vojska je u to vreme postala organizovanija, uspostavljena je vojna disciplina, robovima je oduzeto oružje od Rimljana. Osim toga, u samom logoru uspostavljena je proizvodnja oružja od strane samih robova. Spartakova vojska je izgrađena po rimskom uzoru. Spartakov ustanak se razlikovao od svih ustanaka robova na Siciliji po tome što se vođa nije proglasio kraljem, prenevši odluku o svim pitanjima na vojni savet komandanata i skupštinu vojnika.
72. protiv pobunjenika rimski senat jeposlao 2 vojske pod komandom konzula Lentula i Gelija, što je značilo da je Rim smatrao situaciju izuzetno opasnom. Jedna od vojski uspela je da uništi 30-hiljaditi odred robova, koji je predvodio Kriks, koji se odvojio od glavnih trupa. Ali plan za opkoljavanje Spartakista rimske vojske nikada nisu ostvarile. Spartak je uspeo da razdvoji rimske vojske i porazi ih jednu po jednu. Spartakov ustanak je u fazi najveće snage.
Pobunjenici su krenuli duž jadranske obale svItalija. Stigavši do provincije Cisalpinske Galije, uspeli su da unište trupe prokonzula Kasija u bici kod Mučina. Po svoj prilici, Spartak je nastojao da povuče svoju vojsku izvan Italije. Ali posle pobede nad Kasijem neočekivano je okrenuo vojsku na jug, i otišao duž obale Jadranskog mora.
U to vreme, Senat je regrutovao 6 novih legija ipovezivao ih sa preživelim konzularnim trupama. Rimska vojska je u to vreme brojala oko 40 hiljada ljudi. Za komandanta je postavljen najbogatiji robovlasnik Licinije Kras, koji je uspeo da obnovi disciplinu u svojim trupama i započeo progon robova koje je vodio Spartak. Ustanak je neko vreme prešao u zatišje.
Spartak je nastojao da stigne na Siciliju da bipregovarati sa gusarima da im snabde brodove. Uspeo je da stigne do Mesinskog moreuza, ali proračun na gusarima nije uspeo: robovi nisu dobili brodove. Kras je, međutim, uspeo da odseče vojsku Spartaka na ovom kopnenom području, probivši od mora do mora jarak, ojačavši ga i tako odvojivši ga od ostatka Italije.
Da probije utvrđenja, Spartakvojska je morala da uloži mnogo napora i izgubi oko 2/3 svog sastava. Ustanak Spartaka u ovom trenutku prolazio je kroz jednu od najtežih faza. Međutim, pobunjenici su uspeli brzo da popune svoju vojsku, vraćajući je na 70 hiljada. Spartak je otišao u Brundizijum, planirajući da ode u Grčku. Kao odgovor, Senat ih je poslao u susret španskoj vojsci Pompeja Gneja i odredu iz Trakije pod komandom Marka Lukula. Na granici Lukanije i Apulije odigrala se odlučujuća bitka između pobunjenika i Krasove vojske. U bici je poginulo oko 60 hiljada robova, među kojima je bio i sam Spartak. Preživeli (oko 6 hiljada) razapeti su duž puta iz Kapue i Rima. Raštrkani odredi robova nastavili su da se bore u različitim delovima Italije nekoliko godina nakon gušenja ustanka.
Ustanak Spartaka, čija je istorijajedan od najupečatljivijih među antičkim ustancima, međutim, u početku je bio osuđen na propast, jer je u to vreme ropski sistem doživljavao svoj vrhunac, nije bilo preduslova za ukidanje ropstva. Robovi su, pak, bili podeljeni na klase (seoske, gradske, inteligencije), pa su imali različite interese, što ih je sprečavalo da razrade jedinstven program. Međutim, ova pobuna je bila veoma važna u istoriji Rimskog carstva: ubrzala je nastanak moćnog centralizovanog carstva, pošto su robovlasnici shvatili koliko je neophodna jaka državna sila da spreče takve pobune.
